Musimy poważnie zająć się próchnicą – niepokojące wyniki najnowszego raportu

Eksperci z dziedziny stomatologii krajów Europy Środkowo-Wschodniej podpisali deklarację – powstał Środkowo-Wschodnioeuropejski Oddział Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (Alliance for a Cavity-Free Future: Central and Eastern European Chapter).

Zgodnie z najnowszymi wynikami badań epidemiologicznych, prowadzonych w ramach programu „Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej”, w 2012 roku w naszym kraju:

•    u około 80% 6-latków stwierdza się próchnicę zębów

•    w grupie wiekowej 12-18 problem ten dotyczy aż 80-95% nastolatków

•    99,9%  Polaków w wieku 35-44 ma próchnicę, która obejmuje 16,9 zęba

•    jedynie 5,4% osób w tej grupie wiekowej może się pochwalić pełnym uzębieniem.

Alliance for a Cavity-Free Future (ACFF), ogólnoświatowa organizacja pożytku publicznego zrzeszająca organizacje i instytucje zajmujące się zdrowiem jamy ustnej i zdrowiem publicznym, opracowała raport na temat rozwoju próchnicy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Zbadano świadomość i zachowania respondentów w zakresie zdrowia jamy ustnej (kontekst profilaktyki i leczenia próchnicy).

Raport ujawnia, że prawie 30% Polaków chodzi do dentysty raz w roku lub wtedy, gdy ma taką potrzebę, a aż 50% respondentów stwierdziło, że prędzej czy później u każdego i tak rozwinie się próchnica, czyli nie jest świadomych, że chorobie tej można skutecznie zapobiegać.

Próchnica wciąż pozostaje bardzo poważnym problemem zdrowia publicznego w Europie – schorzenia stomatologiczne należą do najdroższych w leczeniu (4. miejsce). W krajach wysoko uprzemysłowionych koszty te wynoszą 5–10% publicznych wydatków na zdrowie. Dodatkowo, infekcje w jamie ustnej mogą prowadzić do problemów zdrowotnych w innych rejonach organizmu, powodując m.in. choroby serca, cukrzycę, poronienia czy schorzenia układu oddechowego.

Potrafimy już obecnie radzić sobie z próchnicą, mamy odpowiednie narzędzia. Mimo to, choroba ta wciąż stanowi ogromny problem w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – powiedział doktor Georgios Tsakos, członek zarządu European ACFF Chapter.

W Polsce próchnicę ma aż 80% dzieci w wieku 6 lat. Ważne jednak jest, żebyśmy pamiętali, że jest nadzieja – próchnicy można nie tylko zapobiegać, ale też, jeśli tylko zastosuje się odpowiednie środki we wczesnych jej stadiach, odwracać zmiany w tkance zęba.

Wyniki przedstawionego raportu ACFF skłaniają do podjęcia radykalnych kroków – w 8 środkowo-wschodnioeuropejskich krajach rozpoczyna się społeczna kampania edukacyjna (w tym w Polsce) – “Powiedz STOP próchnicy już dziś – dla zdrowych zębów w przyszłości”, której cele to edukacja społeczeństwa na temat metod zapobiegania i leczenia wczesnej próchnicy oraz aktywizacja ruchu
na rzecz przyszłości wolnej od próchnicy.

Zarówno posiadane zasoby, jak i działania podejmowane przez środowisko stomatologiczne i instytucje zajmujące się zdrowiem publicznym w celu zwalczenia próchnicy, nie są w Polsce wystarczające – powiedziała doktor Anna Lella, stomatolog, prezydent-Elekt ERO-FDI, przewodnicząca Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej Naczelnej Rady Lekarskiej.

W efekcie, w naszym kraju niemal wszyscy dorośli w wieku 35-44 lata dotknięci są próchnicą (99,9%), która obejmuje 16,91 zębów i cierpią z powodu problemu zdrowotnego, z którym wiemy, jak sobie poradzić. Musimy zająć się nim z większą uwagą, by decydenci także zobaczyli, że to istotny problem zdrowotny. To właśnie planujemy zrobić w naszym kraju – dodała doktor Lella.

Środkowo-Wschodnioeuropejski Oddział Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (Alliance for a Cavity-Free Future: Central and Eastern European Chapter) – deklaracja nowego spojrzenia
na problem próchnicy

25 czerwca br. w Warszawie eksperci z dziedziny stomatologii z Polski, Rumunii, Czech, Węgier, Słowacji, Litwy, Łotwy i Estonii podpisali regionalną deklarację powołując do życia Środkowo-Wschodnioeuropejski Oddział Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (CEE ACFF Chapter – Central and Eastern European Chapter: Alliance for a Cavity-Free Future). W deklaracji zwrócili się z apelem o podjęcie wspólnej akcji mającej na celu zapoznanie wszystkich interesariuszy z tym, jak ważne jest zapobieganie i leczenie próchnicy a także przyznanie, że ubytków można uniknąć a zmiany na wczesnym etapie tej choroby są odwracalne. Zaapelowali także o wdrożenie kompleksowych programów profilaktyki i leczenia w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Wśród sygnatariuszy deklaracji znaleźli się eksperci z zakresu stomatologii z 8 krajów Europy Środkowo-Wschodniej, którzy utworzyli Radę Ekspertów:

•    Prof. dr hab. n. med. Urszula Kaczmarek, Polska, przewodnicząca Środkowo-Wschodnioeuropejskiego Oddziału ACFF

•    Dr Ruxandra Sfeatcu, Rumunia, Uniwersytet Medycyny i Farmacji “Carol Davila”

•    Prof. Romana Koberova Ivancakova, Czechy, Uniwersytet Karola w Pradze, Wydział Medycyny w Hradec Kralove

•    Dr Marta Alberth, Węgry, Uniwersytet w Debreczynie

•    Prof. Neda Markovska, Słowacja, Uniwersytet Pawła Józefa Safarika W Koszycach

•    Prof. Julija Narbutaitė, Litwa, Litewski Uniwersytet Medyczny w Kownie

•    Prof. Egita Senakola, Łotwa, Uniwersytet Stradiņša w Rydze

•    Prof. Jana Olak, Estonia, Uniwersytet wTartu, Wydział Stomatologii

Prof. dr hab. n. med. Urszula Kaczmarek, przewodnicząca Środkowo-Wschodnioeuropejskiego Oddziału ACFF, powiedziała:

Współpraca jest kluczowa, jeśli chce się wypracować zasady kompleksowej prewencji i leczenia próchnicy na świecie. Musimy zobowiązać się do opracowania takiego systemu radzenia sobie z tą chorobą w skali krajów i regionu, który zachęciłyby środowisko medyczne i specjalistów zdrowia publicznego do zajęcia się próchnicą na poważnie. Razem możemy edukować społeczeństwo i powodować zmiany we współpracy z decydentami. Poprawa stanu uzębienia wymaga wzmocnienia i kontynuacji bardziej skutecznych strategii zapobiegawczych oraz wzrostu świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia zdrowia jamy ustnej przez odpowiednio motywujące programy promujące zdrowie jamy ustnej. Działania te powinny być realizowane zgodnie z zasadą – myśl globalnie – działaj lokalnie.

Sygnatariusze deklaracji powołującej do życia Środkowo-Wschodnioeuropejski Oddział ACFF, uzgodnili krótko i długoterminowe cele działania nowej w regionie inicjatywy*:

•    Zebranie najbardziej wpływowych ekspertów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej,  których jednoczą wspólne cele i którzy mogą lokalnie służyć wsparciem dla działań ACFF

•    Działanie dla wyrównywania nierówności w zapobieganiu i leczeniu próchnicy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej

•    Uzyskanie poparcia ze strony głównych towarzystw stomatologicznych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, które wspierają misję i cele ACFF, by wspólnie zidentyfikować najważniejsze luki w prewencji próchnicy i móc im przeciwdziałać.

Społeczną kampanię edukacyjną ACFF wspiera Polskie Towarzystwo Stomatologiczne.

Próchnica jest ważnym problemem zdrowotnym, który zasługuje na baczną uwagę. Pomagając rozpowszechnić informacje o tej kampanii możemy wszyscy przyczynić się do wzrostu świadomości tej choroby, a także zachęcać do zmiany nawyków żywieniowych i lepszej higieny jamy ustnej w Polsce – powiedziała doktor Dorota Olczak-Kowalczyk, reprezentująca Polskie Towarzystwo Stomatologiczne.

* Szczegółowe cele dla Polski zostały zawarte w materiale „Alliance for a Cavity-Free Future – najważniejsze informacje”.

Co może zrobić każdy, żeby wesprzeć kampanię?

Przełam stereotyp nieuchronności:

•    zmień swoje nawyki żywieniowe

•    popraw sposób w jaki dbasz o higienę jamy ustnej

•    porozmawiaj ze swoim dentystą

•    edukuj i uświadamiaj swoją rodzinę

O próchnicy:

Próchnica jest najczęściej występującą chorobą przewlekłą na świecie: dotyka ok. 5 miliardów ludzi, czyli prawie 80% populacji świata. Kraje europejskie zaobserwowały znaczący postęp w walce z próchnicą w ciągu ostatnich 30 lat, ale wciąż choroba ta pozostaje poważnym problemem zdrowotnym. Próchnica nie tylko jest przyczyną utraty zębów i bólu. Może też wpływać niekorzystnie na samopoczucie, świadomość własnej wartości, zdolność do zatrudnienia i mobilność społeczną. Próchnicy można zapobiegać, a na wczesnym etapie rozwoju nawet odwracać zmiany chorobowe poprzez odpowiednie postępowanie.

O organizacji Alliance for a Cavity-Free Future:

Alliance for a Cavity-Free Future (ACFF) jest ogólnoświatową organizacją pożytku publicznego zrzeszającą ekspertów promujących połączenie działań środowisk medycznych oraz inicjatyw z zakresu zdrowia publicznego, które ma na celu pomoc we wprowadzaniu niezbędnych zmian w praktykach stomatologicznych stosowanych na całym świecie a także pozytywne wpłynięcie na nawyki higieniczne społeczeństwa. Zmiany te są konieczne w procesie przeciwdziałania powstawaniu i progresji zmian próchniczych u pacjentów we wszystkich grupach wiekowych. To krok w kierunku przyszłości wolnej od próchnicy.

Więcej informacji na temat Sojuszu dostępnych jest na stronie internetowej:  www.AllianceForACavityFreeFuture.org.

Przypisy:

•    World Health Organization, Report on Oral Health, 2003.  Available at: http://www.who.int/oral_health/media/en/orh_report03_en.pdf

•    Petersen PE, Bourgeois D, Ogawa H, Estupinan-Day S, Ndaye C. (2005) The global burden of oral diseases and risks to oral health. Bulletin of the World Health Organisation; 83; 661-669.

•    Holmlund A., Hedin M., Pussinen PJ, Lerner UH, Lind L., Porphyromonas gingivalis (Pg) a possible link between impaired oral health and acute myocardial infarction, Int J Cardiol, 2011 Apr 14; 148(2): 148-53.

•    British Dental Health Foundation.